Mises, "Sosyalizm'inde" bunun iktisadi hesaplama imkânsızlığına bağlamıştır.
Aslında kendisi dev eseri"İnsan Eylemi'nde bunun cevabını vermiş, fakat bunun farkına varamamıştır.
O cevap da şudur: Ekonomi özel bir akçeli/ parasal faaliyet değildir. Ekonomi insan eyleminin ta kendisidir!
Ekonomide insan kendi varoluşundan ayrı bir eylem türü sergilemez. Bugün ekonomi olarak gördüğümüz etkileşimler, hepsi aynı güdülerle veya müşevviklerle hareket insanların, beklenti mübadelelerinden ibarettir.
Bu yüzden, bir şeyin "ekonomik" sayılması onun aslında var oluşumuzu sürdürmek için en uygun olduğunu anlatmak demektir.
Biz insanlar, varlığımızı, en az kayıpla sürdürerek aynı zamanda gelecek nesillerin de kaynak bulabilmesini gözeterek ekonomiyi icat etmiş olduk.
"Sermaye" akçeli hayata geçen insanın, ilkel devirlerde ve hatta günümüzde, neslini sürdürmek için gelecek yılın ekimlik buğdayını ayırması basiretini sürdürmesinin ürünüdür.
Dolayısıyla bir mübadele faaliyeti olarak kapitalizm, kendi başına lüzumsuz üretim yapan bir ekonomik canavar falan değildir. Kapitalizm insanın yapma ve cinayete yönelmeksizin mübadele yoluyla elde etmek eyleminin genel halidir ve adında "ekonomi" terimini içerenilecek yegâne sistemdir.
Sosyalist bir sistem insan eylemini onun iradesine değil de toplumun veya devletin iradesine tutsak ettiği için zaten ekonomiyi daha ortaya çıkamadan boğar. İnsanın kendi bilgisini kendi bildiği şekilde kullanmasını zaten ahlâksızlık olarak gördüğünden insan eylemini, dolayısıyla ekonomiyi daha insan zihnindeyken öldürür.
İnsanın kendisi için üretmesini ahlâksızlık saydığınızda ona " Kendin için yaşayamazsın!" Dersiniz. Bu durumda da insanın kendi varlığı ile birlikte neslinin geleceğini düşünmek imkânını da ortadan kaldırmış olursunuz.
Sosyalizm bir takım plânlar, emirler, komplolar icat edebilir ama insan eyleminin doğasını değiştiremeyeceği gibi yeni bir insan da yaratamaz.
Bundan dolayıdır ki "sosyalist ekonomi" tamlaması, çelişkidir, safsatadır.
25 yorum:
Olmayan ekonomi için fakülteler açılmıştı SSCB de.
Ekonomi dini öğretiliyordu belki ama maaş olarak cebe giren paranın kökeni ve tabiatı öğretilmiyordu herhalde, kapitalist olmamak için :) Teşekkürler, her zaman bekliyorum. Saygılar.
neslini sürdürmek için...nükleer silahlar üreten...kapitalizm..değirmeninin...tüm insanlığı yok edecek çılgınlığın ötesine geçtiğini sorgularsak...ne diyebiliriz..???...kapitalizm..eşitsizlik...rekabet...veee özellikle ahlak mefhumunu reddetmek üzere kurgulanmıştır...
kapitalizm...kesintisiz...çalış..sahip ol...elde edersen de nasıl elde edersen et...sahip ol...kullan...tüket....at..prensibi üzerine inşa edilmiştir...insan DNA'sındaki ego ve ben duyusunu fütursuzca öne çıkarır..ego ve açgözlü olmayan insanların sahip olma tutkusu tavan yapmış insanlarca ezilip sömürülmesine ne diyebilirsiniz..??....
Tekrar merhaba'.
Daha iyi ve âdil bir dünya için nasıl insanlar olmalıydı çevremizde? Egosu olmayan insanlar sizce yeterince "iyi" olurlar mıydı?
Kendisini korumayan ve kendi adına bir iyilik tasavvuru olmayan insanlar sizce "İnsan" olarak kalabilir miydi?
Eğer yemek yemeden önce her seferinde bir açı doyursaydınız kendiniz doyabilir miydiniz?
Başkasını düşünmek kişinin kendi aklına ve vicdanına teslim edilmezse Sızan ortada ahlak diye bir şey ortada kalır mı?
Her zaman beklerim, saygılar
Sayın Çelik...ego ve bencillik duyusu sınırını aşmış insan müsveddesini ''insan''..sıfatına layik görüyorsanız...pek fazla söylenecek söz yoktur...bir anne bebeğini açken emzirmiyor mu...??...kendisini koruyamayan insan zaten korunmaya...aç ise doyurulmaya mahkum değil midir...bırakınız...tok her zaman doyduğuna göre...açı doyurmak öncelik olmamalı mıdır..??...ayrıca ahlak mefhumunu yaratan yasa koyuculardır...onların kontrol altında tutmak istedikleri kitleleri kendi ahlak anlayışları ile sınırlandırmalarıdır...birilerine göre erdem li olan davranış öbürlerine göre...erdemli olmayabilir...nasıl iş'in içinden çıkacağız ki...??....saygılar...
Sayın Çelik....bir soruma tam dört soru ile karşılık verdiniz...bu durum felsefik düşüncenin ürünüdür...unutulmamalıdır ki...bir felsefik düşünce bir başka felsefik düşünce ile alt edilebilir...sonu gelmez...çıkmaz sokak problemi karşımıza çıkar....tok---açın halinden anlamaz...sanırım ifade edebildim...saygılar...
Başkasını düşünmek için kendi aklına ve vicdanına izin verdikleriniz...çok eminim..ego larını tatmin için...işe cılızı yok etme eylemi ile başlayacaklardır...bu liberal...anlayış...yani..batının serengeti ormanlarında...vahşi hayvanlardan esinlenerek ortaya attığı vahşi fikirlerdir...güçlü olan...aslan...diğerlerini parçalasın...insan olmanın ilk şartı....karşısındakilerinde kendisi gibi insan olduklarını...idraki ile mümkündür...kendisini koruma ihtiyacı hisseden insanın...belli ki...karşısındakilerden...şüpheleri vardır....koruma ihtiyacı hissetmektedir...bu davranış biçimi...kanımca...özgün hayvanlar alemine mahsustur...akıl sahipleri için değil...
Başkalarını düşünmek işini insanlara bırakmayalım yani?
Tamam... O halde "hangi başkalarını" kim düşünecek?
Yani insanların kendi menfaatleri için çalışması kötü... Ama kendilerini başkalarına köle etmeleri iyi. Bu mu? Ben mi yanlış anlıyorum? Eğer başkalarını arada bir düşünmek durumu söz konusuysa bunu sizin yerinize kimin yapmasını makul ve ahlaki bulurdunuz?
Yani birileri, size, siz ne zaman bir güzellik elde edecek olsanız suç işlediğinizi söylese, bundan memnun olacak idiyseniz, bu akıl yürütmenizin insani olduğu anlamına gelir miydi? Her zaman beklerim.
"Felsefi olmayan düşünce" var olamaz. O zaman ona düşünce denmez, "maymunun çözümü" denir ancak.
Maymun daldaki muzu düşürmek için sopa kullanır ama felsefe yapamaz.
Düşünüyorsak bunu öncelikle mantığa borçluyuz. Sonrasındaki fikirsel inşaalar da felsefeye girer.
Felsefe hayatın dışında bir lüks değildir. Ahlaki olmak gayretinin bilinçliliğidir.Her zaman beklerim.
Açlar ve toklar diye sabit, değişmez kategoriler yoktur, bu bir.
İkincisi, belki siz bilmiyorsunuz ama açların doyurulması için gereken maddi birikim kapitalist ülkelerde üretiliyor ve oralarda hayra yönelik örgütlenme son derece fazla.
Bir şeyleri birilerine pay edebilmeniz için öncelikle onların, üretilmiş olması gerekir.
İnsanlar, ürettikleri şeyler başkalarınca karşılıksız alınıp da yağmalansın diye üretmezler. Sosyalist romantizmin en büyük cehaleti budur.
Hırsızlık, yalancılık suç olmadan evvel de birer "ayıptı" ve onlar için insanlar yasa koyucunun kararını falan beklemedi.
Sizden istirhamım toplumsal düzen ve hukuk ilişkisine dair Hayek'in "Kanun, Yasama Faaliyeti Ve Özgürlük" adlı kitabının birinci cildini okumanızdır.
Saygıyla.
Her zaman beklerim..A.ÇELİK...TŞKÜRLER..teknoloji uzağı yakın ettiğine göre..bende her zaman gelirim..ozanlar kalmadığı için...mekanik alemde (sanal)çarpışan otolar gibi...tuşlarla tartışalım...bi kere..bilmiyorsunuz...sözcüğü kullanmanızı üstüme almadım..bilgi önü ve sonu olmayan düşüncenin ürünü olduğunu az çok bilirim...en azından..şahsım adına bir duruş sahibi olduğumu bildiğim gibi...felsefe...bir yanlışı diğer bir yanlışla düzeltme sanatıdır...iktisadi..siyasi..sosyal..argümanlar...sürekli değişime uğradığına göre...sistemleri kuranlar felsefik düşünce sahipleri değil mi..??...
insan fıtratını maymun örneğine indirgemenizi...açıkça doğru bulmadım...8 yaşındaki çocuk da..muz u sopa ile düşürür...ancak..çocuk da..felsefe yapamaz...keza...muzu çalan ergin...yetişkin felsefe yaparak yırtabilir...yani yalan ile....ikiyüzlülükle....düşünce...duyu organlarının...akıl süzgecinden sentezlenmesi olayı değil midir..???...sıcağı göz-kulak ile açıklayamayız....deri bu işlevi beyne iletir...yani....duyu organları aklı..harekete geçirir...insanların çok azı zeka sahibidirler...o dahi denilen zeka sahibi...ahlaksız...insanlığın en deni varlıkları...zekaları sayesinde....işbirlikçileri..ruhsal hastaları tarafından...atom bombası ile ....insanlığı yok etmediler mi..??...güç bende olsa...bu insanlık suçlulularını....bahçelerindeki karıncaya kadar....yargısız yok ederim...2))))devam....
zeka...mantık+önsezidir...hayvanların tamamı bu anlamda akıl değil ancak zeka sahibidirler....fakat..toplu köleleştirme ve....katliamlar yapmazlar....talan yalan..dolan...gasp bilmezler... vs..vs...kendi çıkarlarını daha çok düşünenlerin...az düşünenleri...fabrikalarda asgari ücrete köle yapmaları mı iyi..??*..benim bilmediğim...üretim..sadece kapitalist ülkelerde üretiliyor...ve..hayır kurumları vasıtası ile...açlara lütuf(kar)ane biçimde...üleştiriliyor...tamda...mevcut iktidarın yaptığı....uyanıklık...felsefenin dibi..neredeyse...üretilen metalar...birkaç kapital sahibinin....beyaz..mavi yakalı emek alınteri çalınanların üzerinden aç olanlara...kapitalizmin erdemi olarak sunuluyor..bunu gören...açlar da...yaşasın patronlar diyor...sizin Türkçü olduğunuzu gördüm...ancak Türk kapitalist düşünce sahibi değildir...evrilmiştir..sizde..sanırım...sürekli şahsıma sosyalizm atfediyorsunuz..ama...sonradan..kapitalist...sisteme düşünce anlamında evrildiniz.3))))devam
hayek in...kitabını ben almayayım..siz okuyup anladıklarınızı kısa..kısa...sizi ziyaret ettiğimde...alıntılar..yaparak bana anlatınız...sizin anlatımınızla anlarım...aç tok ikilemini kastedmedim ki...bilgiliyim diyenler...bilgisizlerin halinden anlamazlar...şeklinde...özetlemek istedim...sizinle..en temel ..çatışma noktamız...sınırsız özgürlük taraftarısınız...ancak...tilkileşmiş...insan türlerinin...düşüncesi..ve...bilgisi az olanlara....her anlamda..lutüf da ihsanda bulunmaları anlayışına karşıyım...iğdiş edilmemiş...akıl ve zeka affedilemez...atom bombasını atan ve yapan...kapitalistlerin....beyinleri gibi...hırsızlık.....zengin için geçerli deyim değildir...kapitalist zihniyetin icadıdır...sen adamı köle gibi kullan...kendi ürettiklerini onun adına onun üzerinden sat...sonra lütfederek..ücret öde o ücret...patrona dönsün... post-modern kölelik...ve bu yeni köleliğe destek veren azınlıktaki...fırsatçı satın alınmış kalemler...AK/ıllar...zekalar...her şey dengeye tabidir...bir ülkede yada dünyada...zıtlar olmadan....denge sağlanamaz..4)))devam
özgürlük..yoktur...o kelimeyi kullananlar için vardır özgürlük....özgür olmayanlar dillerinde pelesenk yapsınlar diyerek...sözüm..bitmez....PARA(ALLAH)=demokrasi yalanı+insan hakları safsatası+din bezirganları illizyonu...veee....piyasa ekonomisi üç kağıdı olduğu sürece..insanlığın huzur-sükun bulması asla mümkün değildir...kapitalist ve sosyalizm...sonları izmlerle biten tüm..safsatalar...o safsataları icad edenler...mezarı boyladıktan sonra...sırları ile gömülmüşler...gelen nesiller..felsefik...zehirlerini saçan felsefecilerin...sırları üzerinden birbirlerini yok etme yarışına girmişlerdir...başkalarını düşünmeyi...bana bırakınız...toplumu..hizaya sokmayıda....anayasaya tek madde..koyardım...YALAN..altına tüm pislikleri yazınız....eğer...herkesi toplumu düşünen birini..başa getirenlerin..o birinin kellesini derhal alacak bir sistem kurduğunuzda...olay tamam olur...demem oki...ben akıllıyım..zekiyim...ama...her numarayı çeviririm...her şeyi kendime yontmak için....her türlü fikir zamparalağı yaparım...diyeni yok edeceksiniz...yaşam hakkı vermeyeceksiniz ki....aç tasavvur ettikleriniz....köleleştirilmesinler....5)))
kötülerin varlığı iyilerin suskunluğundandır...(bu söze karşılık demagog...felsefeci...ikiyüzlü....çıkarcı...diyecektir ki.....sen mi iyisin....???..evet..ben iyiyim...siz azınlıkların sefası için toplumu feda edemem....yada başkaca felsefi...riyaya dönecek..diyecek ki..iyilik sen demi....kendisi..kötü olduğu ve kötülüğü kendinsince bilindiği...ancak iyilerin sesizliğinde at oynattığından.....kötüler..iyilerin gözünde iyi gibi görünecektir...çünkü iyilerin asla temsilcileri olmaz...kötüler..onlara temsilci seçme hakkını vermezler....!!!..))ben zengin olupda..tek iyi birisine rast gelmedim...6)))
üretimi..küçük azınlıkların....yani tekelci..uluslararası sermayeye eklemlenmiş..yerli tekelci sermayenin....inhisarına alacak....köle çalıştıracaksınız....sonra...kölelerin...üzerinden elde edilen parayı çalışan modern köleye vereceksiniz...istatistikçi tetikçilerinizle...geçimliği kadar ücret çalışanın ürettiği üzerinden verip....al bu üretilen mallar benim...şimdi sana para da verdim..git kendi adına tüket ama..sen semirme...ben doymayan zengin zenginliğime zenginlik..katayım....ahlak anlayışı budur..sermayedarların....bireysel özgürlük yalanı ile...kapitalistlerin ürettiklerini...ihtiyaç sahiplerine hayır hasenat yapacaksınız....bağımlılık....bonzai gibi bozayii....devleti siyaset kurumunu tasfiye edeceksiniz...ahlaksız sermayeye peşkeş çekecek....tek tek bireylerin yaşam alanlarını özgürleştiriyorum yalanı ile...insanların...tüm yaşam alanlarını yok edecek...şirketlerde....en aşağılık şartlarda çalıştıracak....yaşam hakları dahil her şeylerini sermayenin vicdaniliğine terk edeceksiniz...bu düşünce tarzını da....satın alınmış medya ve..adına gazete denen paçavralarda yazı yazanlara da...rantlarını vererek...örtülü haberlerle....doğayı da insanların elinden.7)))
bir avuç...ahlaksız (burada..demagog...derhal..tarafıma şunu diyecektir...ahlak sen de mi tecelli etti....???..evet..bende tecelli etti...çünkü...karşımdaki kişinin..iki kelime konuşma tarzından menfaatçi..çıkarcı....sahtekar olduğunu derhal anlarım...sen kimsin de anlarsın diyecektir...felsefeci..demagog...çünkü o palazlanmıştır...yada..palazlanlaştırılmıştır....ben palazlanmış değilim....nötr’üm....sizin...yardım yaptıklarınızın yanındayım...)))... azınlık alacak....bu mu insanlık..???...ben zaten hiçbir sermaye sahibi ve o sermayenin satın aldığı insan müsveddelerini insan olmadıklarını biliyorum....bireysel özgürlükler....yalanı ile...acaba bireysel özgürlükler mi...yoksa..sermayenin özgürlüğü mü ....güvence altına alınmaktadır...??....bu sorunun...cevabı....size göre nedir..??...8)))
kitap önermiyorum...önerdiğiniz...hayek den anlatabilirsiniz..!!!..küçük azınlıkların....egoları adına ..geniş halk kitleleri...sermayeye itiraz edemesinler...doğru mu sizce..??...devlet günümüzde...sermayenin...ateşli savunucusu olmuştur...aynı zamanda....kamuoyu....kamuoyu derken....yanlış algılama olmasın.....iktidar sermaye ittifakına yalakalık yandaşlık yapan...seçmeni dahil herkes...tüm kesimler...eskilerde faşizm....ırka bağlı devletlere özellikle...mason dünya sermayesinin...diktatör addettiği....Hitler..için..mussolini için..vs..vs...zaman zaman Atatürk için....dincilerin yaptığı gibi..onlarda....yeşil k(uşak) projesinin..dünya sistemine eklemlenmiş....yalakaları olduklarından...öyle bakar bir kesimi....faşizm...evrime uğramıştır...yılan gibi kabuk değiştirmiştir.... faşizm; ırka bağlı devletler olmadığına göre....günümüzde...finans lobilerinin...hükümetler eliyle halka uygulanan dikta'sıdır.....bu diktayıda savunanların tamamı….hem dictator hemde…faşisttirler….sizi yordum sanırım..saygılarla…..9))))...sanırım...bir daha beklerim demezsiniz....
Ergün Bey, yorumlarınız için teşekkürler ama her birine ayrı ayrı cevap vermem mümkün değil.Özetle insanları melek etmek için zor kullandığınızda daha beter şeylere sebebiyet vereceğinizi hatırlatmak istiyorum.
İnsanların özgürlüğü sizin için anlamsızsa söylenecek bir şey yok. Saygılarımla.
Söyleyecek bir şeyleri olmayan felsefeciler...gerçekler karşısında...söyleyecek bir şey asla bulamazlar...dediğim gibi...bir daha davet etmezsiniz diyerek not düşmüştüm....yanılmadım...sen kimsin diye sorarsanız...ben İNSANIM VE BEN AHLAKIM...derhal soracaksınız...ahlak senden mi sorulur....çünkü..felsefecinin ve demagog un...tipik karakteridir....her şeyi ters yüz etmek...elinizdeki...siyah ile beyaza gri der....çünkü o bir felsefecidir...yalanı bir başka yalanla düzeltme ihtiyacı hisseder..çünkü..böyle davranmazsa...aç kalır...avanaklar olmasa uyanıklar nasıl geçinirler...saygılar....sanırım...bu yazıda sonra sayfanıza benim için özel engel koyarsınız...saygılarla....ergün tutuş...fikirsavar...
Ergün Bey,
Felsefecier küçümsemenize karşın bir felsefe içinde kaldığını görmek ironik.
İnsan eylemleri için tercih kaçınılmazdır. Dolayısıyla insan varoluşuna uygun olanı tercih edip etmemek insanın iradesine kalmıştır. İnsan yok olmayı da seçebilir ama o takdirde var olmayı sürdüremez.
Sanırım sizin naif nihilizminiz veya belki Nitcheciliğinizde fark edemediğiniz şey bu.
Burada pek fazla kişiyi engellemedim. Dürüst ve samimi olmayanları zaten hiç sevmem. Ne zaman isterseniz buyurun, her zaman beklerim.
Saygılarımla.
Saygılarla...felsefe kokan tek cümlemi lütfen...tırnak içinde iletirmisiniz...Sayın..ÇELİK...yok olmamak için...yada yerinde saymak veya ilerlemek için...günümüz kapitalist ego-nomik çarkları içinde..bireylerin....aldıkları ücret kadar özgür iradeleri vardır...bu asla değiştirilemeyecek patronlar yasasıdır...örnek : nihat hatip-oğlu ile benim iradem bir midir....yada ne kadar özgürdür..??...yada patronlar karşısında...asgari ücretle esarete mahkum çalışanın iradesi...kendi iradesi midir..??*....işçinin iradesi...patrona söker mi..??....yazdıklarımın sizde çok iyi farkındasınız...asla alıntı olmadığını..içimden geldiği gibi..samimi ve dürüstçe olayları...veee..özellikle...yazar-çizer..makaleci..tarih-ci...gibi..meslek sahiplerinin..hangi amaca yada çıkarlara hizmet ettiklerini çok samimi söylüyorum...anlarım...bu önsezidir..çokça bilgi..gerektirmez..niçe nihilizm..gibi...batının...sahtekar yüzlerini samimiyetimle itiraf etmeliyim ki...ne okudum...nede okuma fırsatım oldu..ben sizi fark ettim..daha ne istiyorsunuz...batının ikiyüzlü güvenilmez sözlerine...insanlığı yok edici fikirlerine asla itibar etmedim...siz bendeki nihilizmi fark ettiniz....ancak önemli olan ergün tutuş kimdir..onu fark ederseniz....misafir olarak kapınızı...pardon..sayfanızı sıkça çalarım...saygılarla..daha başkaca şeyler yazmadım ki....bak felsefeci gelmiş düşüncesine kapılmayınız...diyerek....
Şu son yorumunuz tipik marksisttir. Düşünüş şekli mantık yürütme biçimi, topluma yaklaşımı felsefe olarak marksisttir. Felsefesiz düşünce olmaz. Çünkü değersiz ve normsuz insan olmaz. Saygılarımla. Dediğim gibi her zaman beklerim.
Yorum Gönder